De tijd is voortgeschreden en daarmee ook de wijze van orgels bouwen. Orgelbouwers zijn dieper in de materie gedoken en hebben daar stellig van geleerd. Ze hadden het gemakkelijker dan hun collega’s na 1945. Die moesten zich als ware pioniers ontworstelen aan een wijze van orgels fabriceren, die in artistiek opzicht te vaak ver beneden de maat was. Hun werk werd ten onrechte als “historiserend” gediskwalificeerd. Anderzijds moet men zich afvragen of men in later tijd niet al te veel de historiserende richting is ingeslagen. Veel Nederlandse orgelbouwers maken zich wat de vormgeving van orgels betreft er met “stijlnabootsing” wat al te gemakkelijk vanaf. Historisch onderzoek en toepassing van diepe geheimen van het oude ambacht  heeft onmiskenbaar vaak tot opzienbare klankresultaten geleid.

Achteraf moet men bij revoluties meestal vaststellen, dat de omwenteling te rigoureus is uitgevallen. Er zijn orgels vervangen, die beter hadden kunnen blijven en teveel instrumenten zijn aangepast (hoewel het woord aangetast meer van toepassing is). Vreemd genoeg werden veel romantische instrumenten “opgefrist” met stijlvreemde registers op initiatief van adviseurs, die zich opstelden als verklaarde tegenstanders van “Neobarok”.

Deze nieuwe bouwstijl was inmiddels algemeen gangbaar geworden; iedereen – een enkele uitzondering daargelaten- meende zich met min of meer succes te moeten aansluiten bij de nieuwe richting.
De bedoelde periode heeft vele karakteristieke orgels nagelaten, die ons verplichten tot goed rentmeesterschap.

Deze instrumenten verdienen zeker niet om te worden miskend, verguisd en wellicht ooit afgedankt, omdat ze “gedateerd” zijn. Als het c.d.- project daartoe bijdraagt, dan mag het geslaagd worden genoemd. Bovendien krijgen we met deze orgel-demonstraties volop de gelegenheid om te komen tot herwaardering voor orgelwerken die om onbegrijpelijke redenen in de vergetelheid zijn geraakt. Dat veel composities kort van duur zijn, draagt bij tot grote afwisseling: niemand hoeft gehoorvermoeid te raken!

Hans Kriek